I Ketut Dira Tim Mimbar Agama Hindu Kementerian Agama RI,maosang pinaka umat sane meagama hindu sane kewarisang olih pare leluhur pinaka agem ageman patut gamel anggen titi pengancan sajeroning kahuripan mangda iraga nenten keni amet olih ajaran ajaran utawi agama sios sane ngewetwuang pikobet sajeroning kahuripan iraga manados jatma. mangda iraga presida ajeg ngemargiang warisan leluhur,patut iraga pawikan,renga lan pretyaksa ring uger uger dasar meagama hindu raris margiang ring sajeroning kahuripan. Agama Hindu gumanti becik pisan,sida nganutang ring kewentenan,sida adung ring dresta lan sima sane wenten ring genah punika. Sujatine wenten tigang palet sane pinaka dasar pemargi meagama hindu,minekadi Tattwa wantah mepaiketan ring sradha utawi keyakinan, Susila pinaka sesana iwang patut,becik kaon,dados tendados miwah sane siosan lan Acara utawi Upakara pinaka rasa subakti sajeroning ngemargiang yadnya. Nanging kasujatianne tetiga agem ageman pinaka kerangka dasar meagama hindu nenten presida sepih utawi kepalasang,nanging dadis matunggilan sajeroning pemargi. Ngiring baosang tetiga bantang pematut agama hindu punika kerangka dasar,minekadi:
I. Tattwa (Filsafat)
Kesayewyaktyannyane Agama Hindu sampun madue kerangka dasar kepatutan saneh kokoh,anut ngeranjing sajeroning pikayun(logis masuk akal),sane kebaosang tattwa kepatutan sane mabuat sane presida ngeranjing ring pikayun melarapan premana,minekadi Tri Premana,bebacakan ipun wenten Pretyaksa Premana,melarapat pretyaksa utawi pengamatan langsung presida mangguhang kewikanan, kaping kalih wenten Anumana Premana,melarapan nyaksiang kewentenan sane kepanggihin. sane kaping tiga wenten Agama Premana,melarapan ngewacen pustaka suci agama taler mirengang piteket sang wikan,presida uning sajeroning pemargi/ketattwan kahuripan. Melarapan Tri Premana puniki imanusa presida medue srada kepatutan sane patut/hakiki sajeroning tattwa mawinan presida nincap dados sradha sane kepah dados limang undag sane kebaos Panca Sradha luire:
1.Sradha bakti ring Ida Sanghyang Widhi Wasa,Ida pinaka ngardi sedaging jagat,mewetu urip sarwa prani nganutin rta lan karma sajeroning kahuripan.
2.Percaya indik kewentenan Sanghyang Atma sane ngeraganin imanusa,wenten Jenggama sane nguripang sarwa beburon taler wenten Stawana sani nguripang sarwa tumuwuh.
3.Wenten sradha indik Karma Phala,napi sane kekardi nika pacang kepangguh,becik laksana ayu kepangguh,kaon paripolah,ala tinemu,nika manut ngemargiang sesanan iraga ring kahuripan.
4.Naler wenten sane kebaos percaya ring Reinkarnasi/Phunarbawa. imanusa ring kahuripane setata melaksana corah,nguragada,tan manut ring sesananing imanusa,pungkuran sanghyang atma sampun lepas ring bhuana alit,kantun wenten piutang karma,pastika pacang numadi malih kemercapada utawi numitis dados napi manut sancita karman ipun.
5.Percaya ring kewentenan Moksa/amor ring acintya/menyatu dengan Tuhan,nika yening iraga sajeroning kahuripan setata melaksana ayu manut ajaran agama hindu.
Medasar Panca Sradha sane kemargiang medasar Tri Pramana puniki, pemargin kahuripan megama hindu pastika ngapti tetujon Jagadhita lan Moksa.
II. Susila/Etika
Susila mawit saking kruna “Su” lan “Sila”. “Su” meartos becik,adung,santi. “Sila” suksmanipun sesana,tata titi,antuk punika Susila artos ipun sesana imanusa sane becik majeng ring kewentenan.
Suksman kruna Susila manut Agama Hindu parilaksana sane adung,anut pantaraning sesame imanusa ring jagat lan sarwa prani medasar antuk yadnya,sane lascaria lan tresna asih,sane kedasarin antuk ajaran Tat Twam Asi sane maosang indik sehananing sane mahurip pateh suksmane,metetulung ring anak sios rumasan nulungin iraga pedidi,punika taler tungkalikane,yening iraga mesesana tan patut ring anak sios rumasa kadi nyakitin dewek pedidi. Mawinan iraga patut bersyukur dados jatma,medue wiweka,medasar antuk pepineh sane ayu,sampunang sombong mara iraga melajah uning ring siki kalih sampun niktig tangkah maosan anak len nenten patut,deweke paling beneha. Naler ten eling ring piolas timpal,iri ring anak sios,nika sesana nenten patut. Bangyang sapunapi pemargin ipun,ipun sane nue karma,punika sinalih tunggil pemargin susila ring pakraman.Ngemargiang susila puniki wenten gegodan saking angga wenten pikayun,manah kegoda ring sad ripu/enam musuh dalam diri (kama/hawa nafsu,Lobha,Kroda/marah),Moha/kebingungan,Mada/mabuk,Matsarya/iri dengki),sad atatayi (Agnida/ nunjel,Wisada/Ngeracun,Atharwa/ngeleak,Sastragna/ngamuk,Draitikrama/marikosa,Rajapisuna/misuna) lan sapta timira/peteng pitu (Surupa/ajum merasa jegeg bagus,Dana/sombong mara sugih,Gunaajum mara dueg,Kulina/pongah mara merasa berkasta,Yowana/ajum mara merasa awet muda,Sura(lupa daratan,ajum ajuman),Kasuran/wanen cara preman). Punika sami presida kebrasta melarapan ajaran Tri Kaya Parisuda(manacika,Wakcika lan Kayika).
III. Acara/Upakara
Upakara wantah serana sane keanggen ngemargiang yadnya,Yadnya wantah aturan bakti sane lascaria,tulus tan pamrih manut sastra suci weda,gumanti pacang keaturang padrueyan majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa. Tulus lan lascaria punika gumanti sane nasarin rasa bakti lan nyembah Ida Sanghyang Widi Wasa,Dewa, Bhatara, Leluhur, Negara lan Wangsa, taler rasa mesemeton.,ring pemargin yadnya kedasarin antuk pikayun suang suang manut desa,kala,patra(genah,galah,kewentenan)
Sios ring Tri angga dasar Agama Hindu,wenten naler sane patut titenin mangda tekek kegamel agem ageman iraga inggih punikaSatyam (Kepatutan), Dharma (Kewicaksanaan), Seva (Ngayahin), Santih (Kedamaian), Ahimsa (nenten kekerasan), lan Prema (tresna asih).
Tidak ada komentar:
Posting Komentar