Sedaan Karang sane naler kebaos Penunggun Karang,wantah sinalih tunggil pelinggih sane wenten ring wayabya(kaler kauh) ring suang-suang pekarangan krama Hindu Bali pinaka pengraksa dewaning paduraksa,inggih punika,paduraksa bucu kaler kangin kegamel antuk Sang Sri Raksa,wantah pamuktian Bhetari Sri,bucu kelod kangin kewastanin Adi Raksa utawi Guru Raksa pinaka pamuktian Bhetara Guru, bucu kelod kauh pinaka pamuktian Bhetara Rudra kewastanin Rudra Raksa,genah kaler kauh pamuktian Dewi Uma kewastanin Kala Raksa,keadegang pelinggih kewastanin Sedaan Karang utawi Penunggun Karang.
Ngewangun pelinggih Sedaan Karang wenten dasar pamikukuh ipun minekadi :
1. 1. Lontar Sapuh Leger
Sinalih tunggil dagingnyane maosang satwa Sang Sudha sane embas ring rahina Saniscara Kliwon Wuku Wayang sane kebawos Tumpek Wayang. Sekadi Bhisama Bhatara Siwa kebaos jatma sane embas ring rahina Tumpek Wayang presida ketadah ring Bhatara Kala,antuk punika Sang Sudha eling ring pelekadane rahina Tumpek Wayang,ipun jejeh pisan santukan Bhatara Kala setata ngepung nyengkalen ipun. Sang Sudha melaib nyelametang dewek mengkep ring lingsehan tiing sane bet pisan. Sang Sudha medue ari sane mewasta Diah Adnyawati,sotaning dados ari pastika sampun medalem pisan kewentenan rakan dane,irika raris Diah Adnyawati nunas pemargi ring Ida Sang Prabhu Mayaspati sane meparab Sang Arjuna Sastrabahu. irika raris dane Raja Sang Arjuna Sastrabahu meyuda mejahang Bhatara Kala prama bela ring panjak dane. Tan sinipi megejeran agung yudane nanging Bhatara Kala tan sida nampenin kawisesan Raja Sang Arjuna Sastrabahu,kaon raris Bhetara Kala,irika raris nyerah lan Raaja Sang Arjuna Sastrabahu nitahang Bhatara Kala kadi asapuniki: Duh Bhatara Kala mangke ring wayabya ungguhanta, wus kita angrebeda ring rat. artosipun: Wuduh Dewa Bhatara Kala jani kaja kauh (Wayabya) tugas idewane ngemit pekarangan imanusa,suud ngerebeda ngiyeg-iyeg imanusa.Ngawit punika Bhetara Kala melinggih pinaka Penunggun Karang sane kebaos Sang Kala Raksa sane ngeraksa Sang Raksa, Sari Raksa, Adi Raksa lan Rudra Raksa.
2. 2.Lontar Siwagama,
Maosangkrama Hindu sajeroning ngewangun paumahan patut nangun Merajan Kamulan/ Kemulan Taksu pinaka "Huluning Karang Paumahan". Pelinggih Bharata Guru/Tri Murti(Parhyangan). Ring madya mandala genah pawongan tetangunan paumahan, ring Nista Mandala ketangunang Sedaan Karang.
3. 3.Lontar Purwa Bhumi Kamulan,
Sesampun Upacara Atma Wedana sekadi Nyekah utawi Memukur sane agengan kebaos Maligia. Selantur ipun sanghyang Atma kebaos Dewa Pitara yening ring kota kelinggihang ring undagan sor Kamulan,mawinan anak menak ten kayun sareng muspa ring merajan anak siosan.
4. 4.Lontar Hasta Kosala Kosali
Kesurat: Aywa nora padu raksa bilangjungut, yan tan mangkana hala sang maumah mabwat. Artosipun: sampunang nenten ngewangun"padu raksa" satunggil bucu karang paumahan, yening nenten,sang madue umah jagi sinengkaonan. Wayabya natar ika, iku Panunggun Karang paumahan. Artosnyane:kaler kauh (Wayabya) saking natah paumahan nika wantah genah Penunggun Karang. Taler wenten maosang Panca Amertha luire,Sari Raksa(kaler kangin),Guru Raksa(Kelod Kangin),Rudra Raksa(kelod kauh),Kala Raksa pamuktian Dewi Uma(Kaler Kauh),ring tengah Durga Raksa. Mawinan rikala mlaspas ring tengah pekarangan kependem banten Rsi Gana suksmanipun mangda sang aduwe umah setata medasar pamineh sane wicaksana sajeroning nitenin kahuripan ngemargiang grahasta asrama mawinan Betara Gana suksmannyane Wigna-gna Dewa,Dewa Winayaka lan Dewa Wigneswra.
5. 5.Tattwa kala raksa.
Sane mawit saking basa sansekerta aksara kala lan raksa . Kala artos ipun dauh/waktu, Raksa suksmanipun nyaga/melindungi, sampunang baosanga kalautawi bhuta kala punika jin,setan utawi sane siosan,niki mangda medue tetekeh ring srada budaya Hindu. Ring sajeroning dauh/waktu punika wenten energy/kekuatan. Swami Satya Narayana maosang ,galah semeng rikala jam 4.00 ngantos 8.00 kebaos galah Satvika. Jam 8.00 ngantos 16 sore galah Rajasika. Ngawit jam 16.00 ngantos jam 20.00 dauh Satvika. Jam 20.00 ngantos jam 4.00 kebaos galah Thamasika. nika mawinan yening iraga mangda rahayu mangda nginutin galah parilaksana antuk dauh kala raksa(penyelarasan waktu dan ruang). Yening ring upacara wenten bakti Mecaru,wit saking lengkara Cam(sansekerta) artosipun anut/selaras/manis,yening ring pustaka Samhita Suara,aksara Cam artosipun ayu/jegeg,mawinan caru suksmanipun kahuripan puniki mangda anut selaras lan serasi/somya anut galah(waktu) lan genah(ruang),yening mecaru boya metetujon ngulah jen setan/iblis nanging nyomya/menselaraskan.
6. 6.Canakya Nitisasttra IV. 18 maosang; yening ngawit mekarya mangda kekawitin antuk dauh utawi galah sane becik kebaos dewasa ayu.
7. 7.Canakya Nitisastra III. 11
Maosang: Naastijagarata bhayam, suksmanipun, yening iraga setata yatna,mawas ring angga,telaten pastika nenten nemuang sengkala.
8. 8.Manawa Dharmasasttra 11.92
Maosang,manah punika wantah Indria sanekebaos Ekadasendria Manah Jnyanam. pikayun sane wicaksana utawi Manah Jnyanam nika taler kebaos Rajendria. nika mawinan krama hindu ring jagate bakti ring Hyang Widhi antuk nyembah Dewa Gana pinakaWighna-wighna Dewa angilangaken piambengin urip. nika mawinan ajegang manah sane wicaksana utawi Manah Jnyanam sajeroning ngamel Indria rikala ngemargiang kahuripan.
Pinguntat,maka pamucuking bebaos ring sajeroning
pekarangan patut ketangun merajan pinaka uluning
pekarangan(Parhyangan/Sanghyang Titah),sabilang bucu ketangiang padurak-sa sane
kamuktiang olih suang-suang pengraksa sane kebaos panca amertha utaman-ipun
pamuktian Dewi Uma dados kala Raksa ketangiang Pelinggih Sedaan Karang ring
wayabya (Palemahan/Sanghyang Raksa) lan ring tengah pamuktian durga raksa/panca
amertha ketangiang pelinggih Ratu Gede Medue Karang(Pawongan/ Sanghyang Wenang). Suksmanipun nangiang Sedaan Karang utawi penunggun karang nenten wenten tios mangda wenten nunggu/nyaga pekarangane punika mangda nenten wenten salwiring bhuta,kala,dengen,jin setan,desti ngurebeda nyengkalen sang medue pekarangan,yen sampun titen rahayu sane nuenang paumahan. (by manix.)
Tidak ada komentar:
Posting Komentar